Ortopedi polikliniğine başvuru sebeplerinde diz eklem hastalıkları ilk sırada yer alır. Genç hastalarda çoğu zaman sebep spor yaralanmaları olurken ileri yaşlarda neden çoğu zaman aşınmaya (kireçlenmeye) bağlı oluşan diz sorunlarıdır. diz eklemi, kinematiği için gerekli olan kayma ve yuvarlanma hareketlerini de içeren menteşe tipi bir eklemdir. çeşitli bağ, ligament, menüsküs ve kapsülden oluşan kompleks bir eklemdir. buna bağlı olarakda bir çok otoimmün, romatolojik ve onkolojik hastalıklarda diz eklemi tutulum gösterir. Dizi oluşturan kemik yapılar ve olası kalsifiye patolojilerin değerlendirilebilmesi amacıyla başlangıç inceleme yöntemi direkt grafiler(röntgen) olmakla birlikte, sinovyal patolojinin değerlendirilmesinde seçilen görüntüleme yöntemi MRG’dir.
Tedavide öncelikli olarak ameliyat dışı yöntemler (ilaç, egzersiz, eklem içi enjeksiyon ve fizik tedavi) tercih edilirken, bu yöntemlerin başarılı olmadığı veya hastalığın ileri evresinde cerrahi yöntemler tercih edilir. Tedavi metoduna karar vermede hastanın yaşı, cinsiyeti, fiziksel durumu, ek rahatsızlıkları ve aktivite düzeyi en önemli kriterlerdir. Diz hastalıklarına uygulanan cerrahiler genel olarak iki başlık altında özetlenebilir;
1) Diz ekleminin spor yaralanmalarında; artroskopik menisektomi veya meniskus tamiri, ön çapraz bağ, arka çapraz bağ tamiri, mikrokırık veya osteokondral kıkırdak nakli, iç-dış yan bağ ve kombine bağ yaralanmalarında rekonstrüksiyon ameliyatları, kıkırdak yaralanmaları tedavisi
2) Diz ekleminin kireçlenmelerinde (gonartroz); eklem içi enjeksiyon, total eklem protezi, unikondiler (kısmi) eklem protezi, protezsiz kemik düzeltme ameliyatları (osteotomi) tedavisi
Diz Hastalıkları
Gonartroz
Diz ekleminin artrozu(kireçlenme). kadınlarda daha sık görülür. eklem ağrısı çoğu zaman ilk belirtidir. erken dönemde ağrı eklemi kullanmakla ortaya çıkarken, hastalığın geç dönemlerinde ise kapsüler fibrozis, eklem kontraktürü(sertliği) ve kas güçsüzlüğüde ağrıya neden olabilmektedir. tedavide amaç ağrıyı azaltmak mevcut eklem hareket kısıtlılığını ortadan kaldırmak ve sekonder fonksiyonel yetmezliği azaltmaktır. Bu amaçla analjezikler, nonsteroidal antiinflamatuvar ilaçlar (NSAID), fizik tedavi ve intraartiküler enjeksiyonlar(platalet rich plazma, hyalunorik asit, kortizon) kullanılmakta, bu tedavilerden fayda görmeyen hastalarda çeşitli cerrahi girişimler uygulanmaktadır.
menisküs yaralanmaları:
Genç hastaların anamnezinde genellikle dizde bir burkulma ile bunu takip eden ağrı ve kilitlenme öyküsü bulunur. Birlikte olan instabilite bulguları müşterek bağ lezyonlarını düşündürür. Orta ve ileri yaş grubundaki hastalarda daha çok dejeneratif yırtıklar olur. Bunların öyküsünde ise eğilme veya çömelme gibi günlük aktivitelerden sonra oluşan takılma, kilitlenme, şişlik ve eklem hattına lokalize olan ağrı vardır. Klinik muayenede diz stabilitesi, kuadriseps atrofisi, effüzyon ve kilitlenme bulguları araştırılır. Ağrının lokalizasyonu, hareketle ilişkisi ve şiddeti değerlendirilir.
Bir meniskal yırtık tanısını takiben ilk önce yırtık kendi haline mi bırakılmalı yoksa cerrahi olarak mı tedavi edilmeli sorularına yanıt verilmelidir. Cerrahi tedavi gerektirmeyen menisküs yırtıkları şunlardır.
1. Tam kat olmayan (%50den az), 15 mm veya daha kısa, stabil yırtıklar
2. Menisküs tüm kalınlığını içeren, 10 mm veya daha kýsa, vertikal, oblik, stabil yırtıklar (probe ile 3 mmden daha az deplasman göstermelidir)
3. Kısa radial yırtıklar ( 5mm veya daha kısa)
Cerrahi Tedavi Cerrahi tedavi olarak başlıca üç farklı yaklaşım vardır.
1. Eksizyonel işlemler a) Total menisektomi b) Parsiyel menisektomi c) Segmental menisektomi
2. Menisküs Onarımı
3. Menisküs Transplantasyonu